body language
نشانه‌های غیر‌کلامی در بروز هیجان ها و مکالمه
به منظور آشنایی بیشتر دانشجویان و روانشناسان با مفاهیم کلیدی در زبان بدن در پست قبلی به معرفی تقسیم بندی پل اکمن در مورد صورت بندی انواع متمایز زبان بدن پرداخته شد، مفاهیم مورد استفاده به پنج مفهوم کلیدی تقسیم بندی می‌شوند که در پست قبلی به موارد 1 و 2 اشاره گردید، در این قسمت به موارد 3، 4 و 5 پرداخته می شود.
3- دستکاری‌کننده :
در این نوع حرکات، بخشی از بدن یا صورت به- ضربه زدن، فشار دادن، خراشیدن، لیسیدن و گاز گرفتن بخش دیگری از صورت یا بدن می‌پردازد. بعضی وقت‌ها برای انجام این کار از یک وسیله هم استفاده می‌شود. میزان تکرار این عمل وقتی که به آن توجه می‌شود، فوق‌العاده است. نه تنها در خلوت، بلکه در مکان‌های عمومی افراد به خود دست می‌زنند. به طور مثال، اگر در کلاس از دانش‌آموز‌ها بخواهید تا با خودشان دست نزنند، ماندن در این حالت حتی برای 5 دقیقه هم برایشان سخت است. شاید برخی از این حرکات به خاطر اطمینان و آسودگی خیال انجام شوند ولی بسیاری از آنها منعکس‌کننده رفتارهای عادتی و عصبی هستند. حرکات دستکاری‌کننده در سطح هشیاری انجام می‌شوند و اگر از شخص بپرسید که در حال چه کاری است، به صورت کامل به شرح آن می‌پردازد ولی در هنگام انجام آن عمل بدان توجه نداشته است.
افراد نه تنها در نوع این حرکات بلکه در میزان تکرار آنها با هم تفاوت دارند. این حرکات در موقعیت‌های ناراحت‌کننده تشدید می‌یابد ولی در بعضی افراد ممکن است منجر به خشک شدن و بی‌حرکت ماندن شود. گاهی‌اوقات این حرکات در موقعیت‌های دوستانه که فرد در آنها احساس راحتی می‌کند، ممکن است افزایش یابند. تحقیقات نشان داده‌اند که دیگران به افرادی که این حرکات دستکاری‌کننده را نشان می‌دهد، اعتماد ندارند و آن را معمولاَ نشانه‌ای از دروغ می‌دانند، اما در واقع، اینها نشانه‌های قابل اعتمادی برای کشف دروغ نیستند.
4- تنظیم کننده :
این اصطلاح برای دریافت توجه به وجود آمده است و به حرکاتی اشاره دارد که به فرد نشان می‌دهد چه زمانی به صحبت ادامه دهد، چه زمانی عجله کنند و چه زمانی سخن را به فرد دیگری بسپارند که باعث روان شدن روند مکالمه می‌شود. ” پاسخ شنوندگان موافق ” به مجموعه‌ای از حرکات اشاره دارد که باعث می‌شود فرد به صحبت ادامه دهد و شامل: سر تکان دادن، لبخند موافقت، خم شدن به جلو و بالا بردن ابرو هنگام تعجب می‌شود.
” درخواست‌کننده اطلاعات بیشتر ” شنونده ممکن است ابرو‌ها را به طرف پایین خم کند تا نشان دهد که مطلب را نفهمیده یا گیج شده است.
” نگه‌داشتن با کف دست ” که توسط فرد صحبت‌کننده انجام می‌شود و مانند یک پلیس دست‌هایش را باز می‌کند تا مانع دخالت شنوندگان در صحبت‌اش شود.
” جویا نوبت ” به تلاش شنوندگان برای صحبت اشاره دارد که می‌تواند شامل رفتار‌هایی مانند، خم شدن رو به جلو، بلند شدن از روی صندلی و حرکات لب‌ها برای صحبت باشد.
5- بیان هیجانات:
نشانه‌های غیر‌ارادی هستند که اطلاعات بسیاری را به دیگران منتقل می‌کنند. این ابراز‌ها در طی تکامل تصحیح و انتخاب شدند تا در ارتباطات هیجانی نقش مهمی را بازی کنند. به عنوان نشانه‌های غیر‌ارادی می‌توانند در پاسخ به هر چیزی رخ دهد( مثل یک غروب زیبا) و می‌تواند در تنهایی شخص نیز نمود یابد.
منطقی است که این نشانه‌ها را ” بیان ” بنامیم، چرا که بخشی از یک هیجان و نشانی از رخداد یک هیجان هستند. وجود هیجان در تغییرات صورت/ صدا / بدن نشان داده می‌شود. بیان هیجانات آموختنی نیست ولی ” قوانین ” را برای مدیریت بیان هیجانات می‌آموزند. این قوانین در افراد و فرهنگ‌های مختلف، متفاوت است بدین صورت که هیجان مناسب را باید در زمان مناسب و برای فرد مناسب نشان داد.
کلمات هیجان نیستند ولی نماینده هیجانات هستند. اگر در یک زبان لغتی برای هیجان وجود نداشته باشد بدان معنا نیست که افراد صحبت‌کننده به آن زبان هیجان را تجربه نمی‌کنند.
خلاصه
طبقه‌بندی برای حرکات چهره و بدن ارائه شد که در ارتباطات اجتماعی موثر هستند. ارتباط میان حرکات و معنای ضمنی آنها بیان شد. این طبقه‌بندی 5 قسمتی- نشانه‌ها، نشان‌دهنده‌ها، دستکاری‌کننده، تنظیم‌کننده و بیان هیجان‌ها– بر مبنای رویکردهای نماد‌شناسی، رفتارشناسی و روان‌شناسی نشانه‌های غیر کلامی است.
علامندان به آشنایی بیشتر با کاربرد زبان بدن در مصاحبه بالینی و فرایند مشاوره، می‌توانند از طریق لینک ثبت نام در کارگاه یک روزه “زبان بدن در مصاحبه تشخیصی و درمان” با تدریس “دکتر مجید محمودی مظفر” اقدام به ثبت نام نمایند.
For more information:
- Paul Ekman, Emotion Revealed,(2003).
- Paul Ekman, Telling lies,(2008).
پست های مشابه: