موسسه آموزش عالی مدت

موج اول روان درمانی با درمان های سنتی و کلاسیک رفتاری که مبتنی بر مطالعات آزمایشگاهی رفتار و یادگیری بود، و در واکنش به درمان های روان تحلیلی و انتقاد وارد شده به آن به راه افتاد آغاز شد.
موج دوم درمان اما در مقابل رفتارگرایان افراطی به پا شد این موج بر فرایند های شناختی و نقش آنها هم در پدید آیی و هم در درمان اختلال های روانی تأکید می کند و از ترکیب این دو موج مجموعه ای از درمان ها تحت عنوان درمان های شناختی – رفتاری ایجاد شد.
روانشناسان این رویکرد معتقدند که بیماری یا عملکرد معیوب زمانی حاصل می شود که حادثه یا رویداد ناگواری در زندگی افراد رخ می دهد و به دنبال آن تغییراتی در افکار، احساسات و رفتار یا همان عملکرد آنها رخ می دهد. بنابراین درمانگر به دنبال جایگزین کردن تفکر سالم و مفید و منطقی به جای تفکرهای ناسالم مضر و غیر منطقی است.
همانطور که گفتیم این درمان سه مؤلفه یا سه بازیگر اصلی به نام “احساس”، “افکار” و “رفتار” دارد. هر کدام از روانشناسان بزرگی که در این رویکرد فعالیت داشته اند، یک بازیگر را بازیگردان و نقش اول بازی می دانند، عده ای می گویند “افکار” بازیگردانِ تمام احساس ها و در پی آن رفتار ماست(آرون بک)، عده ای دیگر می گویند این “رفتار” است که در صورت تغییر و بازی کردنِ نقشی متفاوت می تواند احساسی متفاوت و در پی اون افکار متفاوتی را ایجا کند(داگاس) و عده ای دیگر هم بازیگر اصلی را “احساس” می دانند(درمانی عقلانی- هیجانی آلبرت الیس).
نقش موج سوم نیز تلفیقی از درمان های سنتی و معنوی شرقی مانند مراقبه، تفکر نظاره ای با درمان های نوین شناختی – رفتاری است که از آن تحت موج سوم رواندرمانی یاد می شود. طرحواره درمانی یکی از درمان های موج سوم است که توسط جفری یانگ در سال 1990 مطرح شد و بیشتر در درمان اختلال های شخصیت و درمان اختلال های مزمنی که نسبت به درمان های کلاسیک شناختی رفتاری مقاومت دارند به کار می رود.
طرحواره های هر انسانی مثل چمدانی ذهنی است که محتویات آن ناشی از تجربیات فرد( در مواجهه با دنیای بیرونی، فرهنگ، خانواده و…) و به خصوص در زمان کودکی است.
واژه طرحواره در روان شناسی و به طور گسترده تر در حوزه شناختی ریشه دارد. در حوزه رشد شناختی طرح واره را به صورت قالبی در نظر می گیرند که بر اساس واقعیت یا تجربه شکل می گیرد تا به افراد کمک کند تجارب خود را تبیین کنند. در واقع طرحواره بازنمایی انتزاعی خصوصیات متمایز کننده ی یک واقعه است. به عبارت دیگر طرحی کلی از عناصر برجسته ی یک واقعه را طرح واره می گویند .
اما طرحواره ها همیشه کارآمد و سازگار نیستند به طوری که یانگ در تعریف طرحواره های ناسازگار می گوید:
طرحواره های ناسازگار اولیه، الگوها یا درون مایه های عمیق و فراگیری هستند که در دوران کودکی یا نوجوانی شکل گرفته، در مسیر زندگی تداوم دارند، درباره ی رابطه ی خود با دیگران هستند و به شدت ناکارآمدند.
همه این مطالب و آموزش دیگر نکات کاربردی و درمانی آن ها تحت عنوان “درمان شناختی رفتاری و طرحواره درمانی ” در یک کارگاه آموزشی با تدریس استاد مجرب “دکتر مسعود جان بزرگی” در مؤسسه آموزش عالی مدت برگزار می شود.